1. Kleine walvis, grote dolfijn

Orka's leven in zee, maar zijn geen vissen. Ze zijn net als dolfijnen familie van de walvissen. Alle walvisachtigen zijn zoogdieren. De jongen drinken melk bij hun moeder. En ze halen adem door hun longen. Orka's zwemmen elke 5 minuten naar het wateroppervlak om lucht te halen. Als ze aan het jagen zijn, kunnen ze 15 tot 20 minuten onder water blijven. Een orka herken je aan zijn zwart-met-witte huid. Orka's komen overal voor. Ze leven in zeeën en oceanen over de hele wereld.

Mannetjes kunnen wel 10 meter lang zijn en 10 duizend kilo wegen. Dat is net zoveel als een vrachtwagen. Vrouwtjes zijn ongeveer 8 meter lang en wegen ongeveer 7 duizend kilo. Orka's zijn zo zwaar door hun lichaamsvet. Dat wordt blubber genoemd. Het zorgt ervoor dat ze zich ook in heel koude gebieden warm kunnen houden.

Een orka wordt ook wel zwaardwalvis genoemd, omdat hij een rugvin heeft die eruit ziet als een zwaard. Deze steek bijna 2 meter boven het water uit. In het Engels heet een orka: Killer Whale. Dat betekent moordwalvis. Een orka dood andere dieren om op te eten. Maar hij zal nooit mensen aanvallen, zoals haaien weleens doen.

2. Een orkalijf

Orka's hebben net als andere zeezoogdieren en vissen een glad vel. Hun lijf is gestroomlijnd. Behalve de rugvin heeft het geen uitsteeksels. Hierdoor kan de orka snel door het water glijden. Meestal zwemt een orka rustig, zo'n 3 tot 10 kilometer per uur. Maar hij kan veel harder zwemmen, wel 65 kilometer per uur!

Een orka heeft een neus, oren, ogen en een bek. Maar hij kan niet goed proeven en ruiken. Die zintuigen zijn niet zo goed ontwikkeld. Een orka kan wel goed zien en horen. Hij kan onder en boven water kijken. Zijn ogen liggen aan de zijkant van zijn ronde kop. De oren van een orka zijn aan de buitenkant bijna niet te zien. Het zijn 2 piepkleine gaatjes in de huis van hun kop. In die gaatjes zitten inwendige oren. Een orka kan een andere orka op grote afstand horen eten. Dat is handig, want dan kan hij gauw gaan kijken of er voor hem ook iets te halen valt. De oren van een orka lijken op die van dolfijnen en vleermuizen. Al deze dieren maken heel hoge geluiden die mensen niet kunnen horen. Die geluiden weerkaatsen tegen alles wat ze tegen komen. Je kunt het vergelijken met een echoput. Als je erin roept, hoor je je stem nog een keer. De dolfijnen horen een echo. Dat heet echolocatie. Zo kunnen ze in heel diep of troebel water hun weg vinden. Ze weten precies waar ze kunnen zwemmen. Een orka heeft ongeveer 50 tanden in zijn bek. Alle tanden zijn scherp en puntig en zijn ongeveer 7 centimeter lang. Daarmee kunnen ze hun prooi verscheuren. Een orka eet verschillende soorten zeedieren.

3. Vinnen

Orka's hebben 4 vinnen: een staartvin, twee borstvinnen en een rugvin. De staartvin van de orka is heel erg sterk. Aan de beweging van die staart kun je goed zien dat een orka een zoogdier is. Zijn staart is heel breed en beweegt op en neer, van boven naar beneden. Zo komt hij vooruit. De staart van een vis is veel smaller en beweegt heen en weer, van links naar rechts. Een orka kan met zijn staart ook hard op het water slaan. Dat doet hij als hij boos of bang is, maar ook als hij wilt spelen.

In de borstvinnen zitten botjes. Ze lijken een beetje op een hand met vingers. Sommige mensen denken dat de orka ooit een landdier met voorpoten is geweest. Toen orka's later in de zee gingen leven, zijn de voorpoten heel langzaam veranderd in vinnen. Dat duurde miljoenen jaren. Zulke veranderingen over een lange tijd noem je evolutie.

Met de rugvin bewaart een orka zijn evenwicht. De rugvin kan flink groot zijn. Bij een vroutje ongeveer een meter. Bij een mannetje soms wel 2 metet. In de rugvin zit geen bot. Daarom kan de rugvin ook slag gaan hangen. Niemand weet waarom dat bij de ene orka wel gebeurt en bij de andere niet.

 4. Leven in een groep

Orka's leven meestal in kleine of grote groepen. Een kleine groep bestaat uit 1 volwassen mannetje, 2 of 3 vrouwtjes en een aantal jongen. Een grote groep bestaat uit ongeveer 4 mannetjes die elk een aantal vrouwtjes hebben. Elk vrouwtje heeft 1 of soms 2 jongen. De baas van de groep is altijd 1 ouder vrouwtje. Orka's zijn sociale dieren. Ze zorgen voor elkaars jongen. Ook jagen ze samen en delen ze voedsel. Ze praten door midden van geluiden en doen allerlei spelletjes, Ze zwemmen elkaar achterna, spetteren od duwen elkaar opzij. Orka's vinden het fijn om elkaar aan te raken als ze samen aan het zwemmen zijn. Voor de kust van Canada leeft een grote groep van ongeveer 200 orka's. Biologen en andere wetenschappers hebben die groep goed bestudeert. Ze willen onderzoeken hoe de dieren binnen de groep met elkaar omgaan. Orka's zijn goed uit elkaar te houden. Hun rugvinnen zien er allemaal net een beetje anders uit. Orka's hebben ook een zadelvlek. Dat is een lichtgrijze vlek op de rug achter de rugvin. Bij elke orka is de zadelvlek anders van vorm.

5. Baby's

Jongen van landdieren worden vaak in de lente geboren. Het is dan lekker warm. Orka's kunnen het hele jaar door honger krijgen. Maar de warmte is lekker voor de jongen die nog weinig vet hebben.

Orka's paren nooit binnen hun groep. Als 2 groepen elkaar tegenkomen, vormen de mannetjes en vrouwtjes van de verschillende groepen koppels. Orka's krijgen maar 1 keer in de 3 tot 10 jaar een baby. Een orka-moeder is 2 keer zo lang in verwachting dan een mensen-moeder. Ze draagt de baby dus anderhalf jaar in haar buik. Een baby-orka noem je een kalf. Een pasgeboren orka is tweeënhalve meter lang en weegt 130 tot 180 kilo als het geboren word. Dat is net zo zwaar als twee volwassen mensen. Een orka krijgt meestal 1 klaf per keer. Heel soms komt er een tweeling. Het kalf word onder water geboren. Hij kan meteen goed zwemmen. In het begin kan hij nog niet goed zien. Hij heeft ook nog geen tanden. Die komen na ongeveer 2 maanden. Het eerste jaar drinkt het kalf melk bij zijn moeder. Dat doet hij onder water. De orkamoeder heet tepels waar dikke, voedzame melk uit komt. Het pasgeboren jong gaat direct op zoek naar de tepels. Soms is het even zoeken, want de tepels zitten verborgen in de plooien van haar buik. Het jong duwt een tepel met zijn tong tegen zijn verhemelte. Dan spuit de melk in zijn bek. Het drinken moet snel gebeuren, want moeder en jong moeten steeds naar boven om te ademen. De jonge orka's worden meestal een jaar door hun moeder gevoed. Daarna is de kalf toe aan ander voedsel. Hij moet dan zelf leren jagen. Hij begint met kleine, makkelijke prooien. Hij let goed op hoe de volwassen dieren in zijn groep jagen. Na 6 tot 10 jaar is een vrouwtjeskalf volwassen. Dan kan ze zelf jongen krijgen. Bij een mannetje duurt dat 10 tot 13 jaar.